Τι προμηνύει ο θανατος του ΠΑΣΟΚ;

Του Σπύρου Κόγκα. 

1. Το ΠΑΣΟΚ του Αντρέα, του Σημίτη, του Γιωργάκη και του Μπένι, όπου να ΄ναι τελειώνει. Μία κομματική τραγωδία παιγμένη στο σώμα του λαού και της χώρας. Το κόμμα της μεταπολιτευτικής έκρηξης, το κόμμα που ξεκίνησε εντυπωσιακά μέσα από την λεηλασία της Αριστεράς νικώντας και την Δεξιά, το κόμμα που έστησε σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κρατικό μηχανισμό της λαμογιάς, της εξυπηρέτησης του δικομματισμού, το κόμμα που εισήγαγε τον νεοφιλελευθερισμό στην Ελλάδα και τελικά ξεπούλησε μνημονιακά την Ελλάδα, φτάνει στο τέλος του. Ο ιστορικός του μέλλοντος σίγουρα θα αναλύσει με ενδιαφέρον τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτή την κομματική δυναστεία, την μαζική αποδοχή και στήριξη της, το πώς άλωσε και διαστρέβλωσε τις έννοιες Κράτος, Δημόσιο. Όμως το πιο σημαντικό είναι να βγουν συμπεράσματα, γνώση, να έχουμε την πολιτική αξιολόγηση αυτού της εξέλιξης που διεξάγεται μπροστά στα μάτια μας.

2. Τι θα μας φέρει αυτή η εξέλιξη; Αρχικά , επισφραγίζει την δυσχερή θέση της κυβέρνησης Σαμαρά, αφαιρεί δύναμη από το Μνημονιακό στρατόπεδο και ενισχύει ακόμα περισσότερο το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας ως ύστατο φορέα αξιόπιστης υπεράσπισης της Γερμανικής πολιτικής στην τρέχουσα συγκυρία. Επιπλέον, στέλνει ηχηρό μήνυμα στο εξωτερικό πως η πολιτική κρίση στην Ελλάδα επιδεινώνεται και οι εφεδρείες των ξένων δυνάμεων μειώνονται δραματικά. Συνολικά ο αστισμός οδηγείται στην αναζήτηση και στην δημιουργία νέων μορφωμάτων σε χρόνους αστραπιαίους και σε συνθήκες που η δοκιμασία τους δεν μπορεί να ευδοκιμήσει λόγω της λαικής απαξίωσης. Η εξουσία κρατιέται από τον Σαμαρά και τον Κουβέλη δευτερευόντως, ήδη το σύστημα σπρώχνει από μόνο του σε διάλυση το ΠΑΣΟΚ. 3. Το αν θα γίνει αυτό με θεαματικό τρόπο, δηλαδή κλήση του Βενιζέλου μαζί με τον Παπακωνσταντίνου σε ειδικό δικαστήριο, ίσως με την προσθήκη και του Γιωργάκη μετά από λίγο, λίγο ενδιαφέρει. Κανείς πια δεν σπεύδει να στηρίξει πόσο μάλλον να επενδύσει πολιτικά στο ΠΑΣΟΚ του Ε.Βενιζέλου. Ο τρόπος που θα κηρυχθεί επίσημα το τέλος του κόμματος θα δείξει πολλά για τις προθέσεις και τα σχέδια ενός προσωπικού να επιπλεύσει και να διασωθεί στην πολιτική σκηνή της επόμενης μέρας. Πολλοί θα αναρωτηθούν αν ο τρόπος αυτού του τέλους θυμίζει το τέλος της Ένωσης Κέντρου μετά την Χούντα, την διάλυση της και το πέρασμα κάποιων παλιών στα λημέρια του νέου τότε κόμματος που έστηνε ο Αντρέας Παπανδρέου. Και αυτή η σκέψη λογικά οδηγεί στο αν μπορούμε να μιλάμε αντίστοιχα για μια νέα μορφή μεταπολίτευσης που προπομπός της θα είναι και η επίσημη διάλυση του ΠΑΣΟΚ.
4. Δεν είναι άσχετες με την πραγματικότητα αυτές οι σκέψεις. Το ΠΑΣΟΚ σαν αντίληψη, πρακτική αλλά και ιδεολογική ταυτότητα θα διαχυθεί και θα διοχετευθεί, ήδη γίνεται αυτό, σε πολλά κανάλια επιλογών. Ένα κανάλι και το πιο άμεσο για το σύστημα θα είναι η δημιουργία μίας νέας Κεντροαριστεράς, της Ελληνικής Ελιάς όπως είπε πρόσφατα και ο Λοβέρδος. Ένα άλλο κανάλι θα είναι η πλήρη εξαφάνιση από την πολιτική σκηνή και ένα τρίτο θα είναι η συνάντηση με το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ. Από μακροπρόθεσμη σκοπιά αυτό που θα δώσει χώρο νέων διεργασιών θα είναι το πώς θα απαντήσει το σύστημα στο κενό κεντροαριστεράς και αυτό δεν σημαίνει ότι θα το κάνει με την επαναχρησιμοποίηση αποτυχημένων επιλογών σε νέα έκδοση. Από βραχυπρόθεσμη σκοπιά η πολιτική μετανάστευση του μηχανισμού του ΠΑΣΟΚ στην Αριστερά μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα και λίγες βοήθειες στον άπειρο από πλευράς εξουσίας ΣΥΡΙΖΑ.
5. Το τέλος του ΠΑΣΟΚ είναι και μήνυμα για την καταστροφική δύναμη της κρίσης απέναντι σε οποιαδήποτε μορφής και δύναμης κόμμα. Η ταχύτητα απαξίωσης, διάλυσης της εκλογικής βάσης και ύστερα αποδόμησης του στενού κομματικού πυρήνα θα χτυπήσουν όποιον εμπλακεί με την διαχείριση της κρίσης από θέσης εξουσίας και αδυνατεί να δώσει ρηξικέλευθες λύσεις και διέξοδο από την χρεοκοπία. Η διεθνής κοινότητα και κυρίως τα Ευρωπαικά κόμματα θα διαβάσουν πολλές φορές την ιστορία του ΠΑΣΟΚ σαν παράδειγμα προς αποφυγή. Το ζήτημα είναι αν είναι σε θέση να διαφοροποιηθούν, γιατί η πολιτική και ταξική τους θέση λέει πως δεν είναι καθόλου.
Ας δούμε λίγο την θέση του Ολάντ στην Γαλλία, λίγους μήνες μετά τον θρίαμβο του. Αδυνατεί να σταματήσει τον κατήφορο της δημοτικότητας του φυσικά γιατί το σχέδιο Λιτότητα είναι η καρδιά και του δικού του προγράμματος. Φανταστείτε να μιλάγαμε για κρίση χρέους με όρους χρεοκοπίας… Τέλος, ένα ακόμα διεθνές μάθημα από το τέλος του ΠΑΣΟΚ έχει να κάνει με το κάψιμο των κεντρώων λύσεων μέσα από τις κυβερνήσεις συνεργασίας –σωτηρίας από την κρίση. Μάθημα περί προσωρινότητας και επιτάχυνσης των ακραίων λύσεων. Γιατί αν το σύστημα έχει φτάσει να ρίχνει αλόγιστα στην φωτιά της γενικής κρίσης όλα τα χαρτιά μαζί τότε δυο τινά συμβαίνουν. Ή είναι έτοιμο να δώσει χώρο σε ακραίες ολοκληρωτικές επιλογές εξουσίας με έκτακτο χαρακτήρα ή πολύ απλά δεν έχει καν σχέδιο αλλά και πάλι οδηγεί στα άκρα και το χάος.
6. Υπάρχει φυσικά και ένα μήνυμα προς την Αριστερά. Ότι η διαχείριση της εξουσίας σε περιβάλλον διεθνούς κρίσης και εθνικής καταστροφής είναι απαραίτητο να προσεγγιστεί από την μεριά των δικών της αξιών, στρατηγικών στόχων και προγραμματικών θέσεων με κριτήριο την μία και μοναδικής ευκαιρία για επίλυση του γόρδιου δεσμού της εξάρτησης της χώρας. Είναι μήνυμα για άλλου τύπου οικοδόμηση των μηχανισμών κόμματος και κοινωνία ειδικά σε μια εποχή που ο κοσμάκης στενάζει και αναζητά ουσιαστική στήριξη και οργάνωση. Το πιο σημαντικό όμως μήνυμα είναι η Αριστερά να μην αποτελέσει τον χώρο καλλιέργειας και θεριέματος μίας νέας λύσης για τον αστισμό της χώρας.
Η Αριστερά οφείλει να αναδείξει τις δομικές αιτίες που οδήγησαν το ιστορικό ΠΑΣΟΚ σε αυτή την διαχείριση εξουσίας και να δρομολογήσει την δική της απάντηση δημιουργώντας μια μεγάλη μετωπική παράταξη με το δικό της φορτίο. Ο κύκλος αίματος της δημοκρατικής παράταξης δεν είναι δικός μας, δεν πρέπει να γίνουμε και εμείς μέρος του, ακόμα και αν οι καιροί απαιτήσουν την μέγιστη εθνική ενότητα πρέπει να την στηρίξουμε απαντώντας στο ερώτημα «Για ποια Ελλάδα παλεύει η Αριστερά;».