Ο... λαϊκισμός της Ισλανδίας. Ένα άρθρο που δεν θα έπρεπε να έχει γραφεί ποτέ

Σε μία ευνομούμενη πολιτεία το παρόν άρθρο δεν θα χρειαζόταν να γραφεί. Η είδηση πέρασε στα ψιλά και κανείς δεν επέλεξε να ασχοληθεί επί της ουσίας. Στην Ισλανδία, πέντε χρόνια μετά την πτώχευση της χώρας από την τραπεζική κατάρρευση, τέσσερις τραπεζίτες πέρασαν το κατώφλι της φυλακής. Πρόκειται για τον πρώην γενικό διευθυντή, τον πρώην πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου, έναν από τους βασικούς μετόχους, καθώς και για τον γενικό διευθυντή του παραρτήματος Λουξεμβούργου της τράπεζας Kaupthing.

Οι τέσσερις καταδικασθέντες κρίθηκαν ένοχοι για την απόκρυψη του γεγονότος ότι επενδυτής από το Κατάρ, ο οποίος είχε αγοράσει το 5,1% του ποσοστού των μετοχών της τράπεζας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, το είχε πράξει με χρήματα που του δάνεισε η ίδια η τράπεζα. Οι εισαγγελείς σημείωσαν ότι η συμφωνία επηρέασε την τιμή της μετοχής της τράπεζας, ενώ πρόσθεσαν ότι τα συγκεκριμένα δάνεια ήταν παράνομα. Θυμίζει τίποτα η συγκεκριμένη πρακτική;

Όπως έχει αποκαλύψει το HOT DOC και το koutipandoras.gr έλληνες τραπεζίτες έχουν ακολουθήσει πολλάκις τη συγκεκριμένη πρακτική για να βελτιώσουν την εικόνα ρευστότητας και ευρωστίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τους, εξαπατώντας κατ' αυτόν τον τρόπο καταθέτες, μετόχους και επενδυτές. Ένας τραπεζίτης εγκρίνει δηλαδή δάνεια δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατομμυρίων σε offshore εταιρίες, οι οποίες στη συνέχεια μετέχουν σε αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων μίας δεύτερης τράπεζας. Στη συνέχεια, ο δεύτερος τραπεζίτης μην έχοντας ξεχασει τη γενναιοδωρία του «αντιπάλου» του, πράττει ακριβώς το ίδιο πράγμα με την αντίστροφη πορεία. Το παιχνίδι αυτό το γνωρίζουν καλά οι κ.κ. Λαυρεντιάδης, Σάλλας και Βγενόπουλος. Η ανταλλαγή των χρημάτων των τραπεζών τους μέσω υπεράκτιων εταιριών για αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου έχει αποκαλυφθεί τόσο από έρευνες του HOT DOC όσο και του πρακτορείου Reuters. Ω του θαύματος, κανένα από αυτά τα ρεπορτάζ δεν είχε θέση στα αντικειμενικά δελτία ειδήσεων. Αντιθέτως κατάφεραν να χωρέσουν εκτενή ρεπορτάζ για τις κορυφαίες επιδόσεις της τράπεζας Πειραιώς και για τον τραπεζικό κολοσσό του Ανδρέα Βγενόπουλου με τα ατελείωτα πετροδόλαρα των Αράβων... Έτσι δημιουργήθηκε μία εικόνα ευρωστίας και ακμής των κατά τα άλλα πτωχευμένων τραπεζών και κρύβονται κάτω από το χαλί όλες οι οικονομικές ατασθαλίες τραπεζιτών ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων εις βάρος των ίδιων των τραπεζών τους, οι οποίες φυσικά μετακυλύονται στο ελληνικό δημόσιο και τους έλληνες φορολογουμένους που από το 2008 μέχρι σήμερα έχουν δώσει 254 δισ. ευρώ για να μην καταρρεύσουν και να συνεχίσουν ανενόχλητες τα κερδοσκοπικά παιχνίδια τους.

Όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν φυσικά, έαν επιτελούσαν το έργο τους οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, εν προκειμένω η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Ο κεντρικός τραπεζίτης της Ελλάδας, Γιώργος Προβόπουλος τα βλέπει όλα αυτά νομότυπα και δεν διαπιστώνει καμία παρανομία ή έστω παρατυπία. Ο ρόλος και ο πλημμελής έλεγχος που έστρωσε με ροδοπέταλα το δρόμο για τους τραπεζίτες ελέγχεται από τις αρχές, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει τίποτα απολύτως.

Την ίδια ώρα η ισλανδική κυβέρνηση προχώρησε ακόμη περισσότερο και αποφάσισε το κούρεμα όλων των στεγαστικών δανείων κατά 25%, ώστε να ελαφρυνθούν τα νοικοκυριά, να μπορέσουν να ρίξουν χρήματα στην πραγματική οικονομία και να τονωθεί η ρευστότητα. Στην Ισλανδία ωστόσο φαίνεται πως δεν γνωρίζουν από οικονομική πολιτική. Τα σαΐνια της ελληνικής κυβέρνησης δεν σκέφτηκαν ποτέ κατ' αυτόν τον τρόπο. Αντ' αυτού στήνουν σκηνικό σύγκρουσης με την «κακή» τρόικα για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, για να χρυσώσουν το χάπι της άρσης του παγώματός τους. Με την πλήρη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης οι τράπεζες θα μπορούν πλέον να πετούν στο δρόμο ανθρώπους που ποτέ δεν ήταν«μπαταχτσήδες» - όπως είναι η αγαπημένη έκφραση του πρωθυπουργού – για να τους παίρνουν τα σπίτια από τα κόκκινα δάνεια και στη συνέχεια να τα κάνουν collateral για να αντλούν ζεστό χρήμα από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης. Για να το πετύχουν αυτό φυσικά διαρρέουν σε φιλικά ΜΜΕ πληροφορίες για χιλιάδες κακοπληρωτές δανειολήπτες που αν και μπορούν να ανταπεξέλθουν, εκμεταλλεύονται την ισχύουσα νομοθεσία περί παγώματος των πλειστηριασμών και δεν εξυπηρετούν τα δάνειά τους.

Η Ισλανδία πέντε χρόνια μετά την κατάρρευσή της βγαίνει από την κρίση. Μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια αναζητήθηκαν ευθύνες για την κατάρρευση των τραπεζών και την κρίση στην οποία περιήλθε η χώρα. Ο πρώην πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρντε σύρθηκε σε Ειδικό Δικαστήριο και κρίθηκε ένοχος για τη μία εκ των τεσσάρων κατηγοριών αμέλειας που σχετίζονται με την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος το 2008. Τραπεζίτες οδηγήθηκαν στη φυλακή για παράνομες πρακτικές που οδήγησαν στο γκρεμό μία ολόκληρη χώρα. Ίσως αυτό να οφείλεται στην αντίληψη της πολιτικής που είχαν οι άνθρωποι που πήραν τα ηνία μετά το τραπεζικό κραχ του 2008.

«Πιστεύω ότι εκπλήσσει τον κόσμο ότι επί τέσσερα χρόνια κάναμε κάτι που φαινόταν λάθος, αφήσαμε το τραπεζικό σύστημα της χώρας να καταρρεύσει. Τώρα όμως βρισκόμαστε πάλι σε ανάκαμψη, με ελαφρά αναπτυξη και πολύ μικρά ποσοστά ανεργίας. Πιστεύω ότι ο κύριος λόγος είναι ότι αντιληφθήκαμε πως δεν πρόκειται μόνο για πολιτική αλλά και κοινωνική κρίση. Δεν ακολυθήσαμε τα πραδοσιακά «ορθά» δόγματα. Εισηγάγαμε νομισματικούς ελέγχους, αφήσαμε τις τράπεζες να καταρρεύσουν, παρείχαμε στήριξη στους φτωχούς και δεν εφαρμόσαμε μέτρα λιτότητας. Το αποτέλεσμα είναι τέσσερα χρόνια μετά οι Ισλανδοί πολίτες να... απολαμβάνουν πρόοδο και ανάπτυξη. Πιστεύω ότι το ίδιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση της κρίσης. Γιατί θα πρέπει να θεωρούμε τις τράπεζες ως τις Ιερές Εκκλησίες της μοντέρνας οικονομίας και να μην τις αφήνουμε να χρεωκοπήσουν αν έχουν ενεργήσει με ανεύθυνο τρόπο; Η θεωρία διάσωσης των τραπεζών σημαίνει πως αφήνουμε τους τραπεζίτες να απολαμβάνουν τη διάσωσή τους, ενώ την ίδια ώρα αφήνουμε τον απλό κόσμο να καταστρέφεται μέσα από φορολογία και λιτότητα. Ο κόσμος στις σύγχρονες δημοκρατίες δεν θα το δεχτεί για πολύ αυτό» υπογράμμιζε ο Ισλανδός πρωθυπουργός Olafur Ragnar Grimsson στο Νταβός...

Υ.Γ. Σε μία ευνομούμενη πολιτεία το παρόν άρθρο δεν θα χρειαζόταν να γραφεί ποτέ