Ο καλός στρατιώτης Βαγγέλης...

Πώς οι κκ. Παπανδρέου και Βενιζέλος ξεπέρασαν τις διαφορές που τους χώριζαν

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια οι «προεδρικοί» και οι «βενιζελικοί» δεν αποφάσιζαν να θάψουν το τσεκούρι του εσωκομματικού πολέμου. Ηταν φυσικό λοιπόν η ξαφνική ειρήνη ανάμεσα στους κκ. Παπανδρέου και Βενιζέλο να προκαλέσει αμηχανία στα στελέχη του κόμματος. Το κύμα παραιτήσεων βουλευτών αλλά και οι κατηγορίες για αποστασία την παραμονή του ανασχηματισμού ήταν ακόμη νωπές μνήμες. Τις τελευταίες ημέρες πάντως οι δύο πρώην αντίπαλοι δεν έχουν πάψει να ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις στη Βουλή αλλά και σε κυβερνητικές συσκέψεις. Μάλιστα ο κ. Παπανδρέου επέβαλε «όρκο σιωπής» στα μέλη της Κυβερνητικής Επιτροπής ώστε να μη βγει προς τα έξω η διαφωνία ορισμένων με τα μέτρα που προσπαθεί να επιβάλει η τρόικα και η εικόνα της διχόνοιας πλήξει ξανά την κυβέρνηση αλλά και τον νέο υπουργό Οικονομικών.

Οι φήμες για μυστική συμφωνία

Στο εσωτερικό του ΠαΣοΚ η καχυποψία δεν έχει πάψει να υπάρχει. Πολλοί υποψιάζονται ότι πριν από τον ανασχηματισμό προηγήθηκε μια μυστική συμφωνία για τη διαδοχή ανάμεσα στους δύο πολιτικούς, αν και προς το παρόν δεν υπάρχει καμία ένδειξη που να την επιβεβαιώνει. Επιπλέον ο κ. Βενιζέλος είχε διαφωνήσει με την παράδοση του δαχτυλιδιού της διαδοχής από τον κ. Κ. Σημίτη στον κ. Γ. Παπανδρέου το 2004. Οι δύο άνδρες έχουν βαθιές προσωπικές και ιδεολογικές διαφορές, με αποτέλεσμα να μην έχουν συνεργαστεί ποτέ από το 1991 που αφίχθη ο κ. Βενιζέλος στο ΠαΣοΚ ως σήμερα. Δεν υπήρξαν όμως ούτε συγκρούσεις μεταξύ τους, με εξαίρεση τη μάχη για την ηγεσία του ΠαΣοΚ το 2007. Ο κ. Βενιζέλος είναι εξωστρεφής και παρορμητικός, προβάλλει την ευφυΐα του και επιλέγει τους συνομιλητές του.

Ο κ. Παπανδρέου είναι εσωστρεφής, μελετά τις κινήσεις του και υπάρχουν στιγμές που ουδείς γνωρίζει τι σκέπτεται στην πραγματικότητα.

Ο πρώτος είναι παραδοσιακός πολιτικός, δεν επεδίωξε να καλλιεργήσει σχέσεις εκτός Ελλάδας και διατηρεί προνομιακές σχέσεις με την Εκκλησία. Ηταν από τα ελάχιστα στελέχη του ΠαΣοΚ που τάχθηκαν υπέρ του αγώνα για τις ταυτότητες, ενώ είναι πρόσφατες οι δηλώσεις στήριξής του από τον Μητροπολίτη Ανθιμο. Ο Πρωθυπουργός δεν έχει καμία σχέση με την παράδοση, αναζητεί την καινοτομία, τον πειραματισμό, ακόμη και σε πείσμα της λογικής, όπως λένε στο ΠαΣοΚ, διατηρεί ένα ευρύ δίκτυο συνομιλητών από το εξωτερικό και η σχέση του με την Εκκλησία είναι τρικυμιώδης.

Οι εσωκομματικές εκλογές του 2007 ήταν μια τεράστια δοκιμασία που δίχασε την παράταξη και τα τραύματα της οποίας δεν έχουν ακόμη επουλωθεί. Οι λίγοι που γνώριζαν, αν και οι φήμες οργίαζαν, ότι ο κ. Βενιζέλος θα θέσει θέμα ηγεσίας στο ΠαΣοΚ λένε ότι αιφνιδιάστηκαν όταν τον είδαν να κάνει δηλώσεις στο Ζάππειο. Και αυτό επειδή είχαν συμφωνήσει να ανακινηθεί το ζήτημα αυτό στα όργανα του κόμματος σύμφωνα με τις καταστατικές διαδικασίες.

Την ώρα που στο «προεδρικό» στρατόπεδο απολάμβαναν τη νίκη, ο περίγυρος του κ. Βενιζέλου περνούσε κρίση. Στελέχη που τον στήριξαν καθώς και πανεπιστημιακοί τον πίεζαν να δημιουργήσει έναν όμιλο προβληματισμού. Το θέμα ανακοινώθηκε πρόωρα και ο κ. Παπανδρέου κάλεσε τον κ. Βενιζέλο σε συνάντηση όπου του είπε ότι η ίδρυση ομίλου αποτελεί casus belli. Ακολούθησε μια συγκέντρωση περίπου 27 βουλευτών στο σπίτι της κυρίας Ελένης Κούρκουλα, όπου η πλειονότητα εξέφρασε τη στήριξή της σε όποια απόφαση και αν ελάμβανε ο κ. Βενιζέλος. Οι τελικές αποφάσεις όμως για το ναυάγιο του ομίλου αλλά και της ύπαρξης οργανωμένης βενιζελικής ομάδας κρίθηκαν σε μια κλειστή συνεδρίαση εννέα ατόμων στην οικία του κ. Βενιζέλου, όπου ετέθη το αναπόφευκτο ερώτημα: Θα δημιουργηθεί νέο κόμμα ή όχι; Οι παριστάμενοι διχάστηκαν και ο κ. Βενιζέλος, αφού τους άκουσε όλους, τους ανακοίνωσε την απόφασή του να μη διασπάσει το ΠαΣοΚ και να στηρίξει την ενότητα του κόμματος. Αυτή τη στάση διατήρησε ως τον πρόσφατο ανασχηματισμό προκαλώντας δημοσιεύματα και σχόλια για τον «καλό στρατιώτη Βαγγέλη» αλλά και ρωγμές στη σχέση του με ορισμένους από όσους είχαν βρεθεί δίπλα του. Το επόμενο διάστημα υπήρξαν αποκλεισμοί «βενιζελικών», σε ορισμένες περιπτώσεις με εντολή του κ. Παπανδρέου, από ψηφοδέλτια αλλά και από διάφορα όργανα όπου ο κ. Βενιζέλος είτε δεν εισακούστηκε είτε δεν προσπάθησε να αλλάξει τα πράγματα. Η πρόσφατη δήλωσή του για έλλειψη πολιτικής διεύθυνσης στη χώρα και η ανασκευή της έξω από το Μέγαρο Μαξίμου όμως τάραξαν τα κυβερνητικά νερά, ιδίως επειδή το προηγούμενο διάστημα είχε παρουσιάσει την πλατφόρμα του για την οικονομία και συμμετείχε σε κλειστές συσκέψεις με τον Πρωθυπουργό και τον κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

Μαζί απέναντι στην κρίση

Αυτή τη στιγμή η μοίρα των δύο ηγετικών προσωπικοτήτων του ΠαΣοΚ μοιάζει απόλυτα συνδεδεμένη. Την προηγούμενη εβδομάδα χρειάστηκε τόσο ο κ. Βενιζέλος στο Εurogroup όσο και o κ. Παπανδρέου στις Βρυξέλλες να πείσουν ότι η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στους στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας της οικονομίας. Το γεγονός ότι αμέσως μετά εστάλη στην Αθήνα το υψηλόβαθμο κλιμάκιο της τρόικας δείχνει την κρισιμότητα της κατάστασης και στέλνει αρνητικά μηνύματα στο εξωτερικό για την πορεία της χώρας, ενώ θεωρούνται κρίσιμες για το επόμενο πακέτο χρηματοδότησης οι επόμενες συνεδριάσεις του Εurogroup στις 3 και 11 Ιουλίου.

Το παρασκήνιο που τον οδήγησε στο υπουργείο Οικονομικών

Πολλοί φίλοι και συνομιλητές του κ. Βενιζέλου τον συμβούλευαν εδώ και μήνες να αλλάξει στάση απέναντι στον κ. Παπανδρέου και να μιλάει ανοιχτά για τις διαφωνίες του. Επίσης του είπαν τις αντιρρήσεις τους για το ενδεχόμενο να αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών. Και ο ίδιος, όμως, όπως έχει πει, δίσταζε και για τον λόγο αυτόν είπε στον κ. Παπανδρέου ότι προτιμούσε να είναι αντιπρόεδρος με αρμοδιότητα τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και υπουργό Οικονομικών τον κ.Λ. Παπαδήμο.Στην περίπτωση που ο πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν δεχόταν πρότεινε ως εναλλακτική λύση τον κ.Μ. Χρυσοχοΐδη,για τον οποίο όμως διατυπώθηκαν ενστάσεις από άλλους υπουργούς. Μεταξύ της Τετάρτης που ο κ. Παπανδρέου ανακίνησε θέμα κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας σε συνεργασία με τη ΝΔ αποδεχόμενος ακόμη και να αναλάβει τρίτο πρόσωπο την πρωθυπουργία και της Πέμπτης, προτού εκδηλωθεί η κρίση στη Βουλή, τα τηλέφωνα ανάμεσα στον Πρωθυπουργό και σε κορυφαίους υπουργούς πήραν φωτιά, όχι μόνο για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη αλλά και για να διασφαλιστεί η ενότητα της παράταξης, όπου ενεργό ρόλο λέγεται ότι έπαιξε ο κ.Κ. Σκανδαλίδης.

Δύο κρίσιμες στιγμές

* Στις16 Σεπτεμβρίου του 2007το ΠαΣοΚ ηττήθηκε στις εκλογές.Το ίδιο βράδυ ο κ.Ευ.Βενιζέλος πήγε στο Ζάππειο και έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία του κόμματος,αμφισβητώντας τον κ.Γ. Παπανδρέου.Η προεκλογική εκστρατεία των δύο μηνών που ακολούθησε δίχασε βαθιά την παράταξη και το τραύμα δεν έχει επουλωθεί ακόμη.

* Στις29 Ιανουαρίου του 2008ο κ.Βενιζέλος κοινοποίησε την απόφασή του να ακυρώσει την ίδρυση ομίλου προβληματισμού,καλώντας τους «πανεπιστημιακούς και άλλους ενεργούς πολίτες να μην προχωρήσουν στη δημιουργία ομίλου.Ο κ.Παπανδρέου,ο οποίος τον είχε απειλήσει με διαγραφή,του τηλεφώνησε για να του εκφράσει την ικανοποίησή του.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΔΗΜ. ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ