Η αποφυλάκιση του Αμπντέλ Μπασέτ Αλί αλ-Μεγκράχι (Abdel Basset Ali ol-Megrohi), του ανθρώπου που βομβάρδισε την πτήση 1 03 της PanAm οδηγώντας έτσι σε θάνατο 270 ανθρώπους πάνω από το Λόκερμπι της Σκωτίας το 1988, έφερε εκ νέου στο προσκήνιο τις ταραγμένες σχέσεις Λιβύης-Δύσης. Η πραξικοπηματική ανάληψη της εξουσίας από τον Μουομάρ Καντάφι το 1969 συνοδεύτηκε από πλήρη ρήξη στις σχέσεις με τη Δύση, αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ στο λιβυκό έδαφος και υποστήριξης της Λιβύης προς κάθε είδους απελευθερωτικών και τρομοκρατικών κινημάτων. Οι συμφωνίες που πλαισιώνουν τη συνεννόηση για την επιστροφή του ολ-Μεγκράχι στη Λιβύη, ωστόσο, καταδεικνύουν ότι η χώρο δεν βρίσκεται πλέον υπό ένα ιδιόμορφο καθεστώς, αλλά αποτελεί έναν ιδιόμορφο εταίρο της Δύσης και μέλος της διεθνούς κοινότητας.
ΑΦΟΤΟΥ κατακτήθηκε από σειρά ξένων στρατιών (ανάμεσά τους οι Πέρσες, οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί), η Λιβύη πέρασε το 675 μ.Χ. στα χέρια των Αράβων. Στο απόγειο της επέκτασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Λιβύη περιήλθε υπό τον έλεγχο του σουλτάνου το 1551 μ.Χ. Η σταδιακή της παρακμή έδωσε τη δυνατότητα στην Ιταλία να την προσακτήσει στις αρχές του 20ού αιώνα (1911). Παρά την πληθώρα των εξεγέρσεων από το μεταρρυθμιστικό εθνικιστικό κίνημα της Λιβύης κατά του ιταλικού ζυγού τα επόμενα χρόνια η Λιβύη αποτέλεσε μαζί με τη Σομαλία, την Αιθιοπία και την Ερυθραία τις ιταλικές κτήσεις στην Αφρική. Ο ιταλικός έλεγχος εδραιώθηκε με το μιλιταριστικό καθεστώς του Μουσολίνι. Με την τελική του ήττα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Βρετανοί κινήθηκαν για να αντικαταστήσουν τον ρόλο των Ιταλών στην περιοχή. Ωστόσο, το 1949 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών διατράνωσε το δικαίωμα των Λίβυων στην εθνική αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία, με αποτέλεσμα το 1951 να δημιουργηθεί το λιβυκό κράτος με πολίτευμα τη συνταγματική κληρονομική μοναρχία. Ο Μοχάμεντ Ιντρίς αλ Σενούσι ακολούθησε φιλοδυτική πολιτική επιτρέποντας στους Άγγλους να διατηρούν στρατιωτικές δυνάμεις και στους Αμερικανούς στρατιωτικές βάσεις στη χώρα. Η υποτακτική στάση του μονάρχη, που συν τοις άλλοις παραχώρησε την εκμετάλλευση των τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου που ανακαλύφτηκαν το 1959 στην περιοχή Ζέλτεν σε δυτικές πολυεθνικές εταιρείες, οδήγησε σε οξείες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας οι οποίες κλιμακώθηκαν με την υφαρπαγή της εξουσίας μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα με πρωτεργάτη το Μουαμάρ Καντάφι.
Η ανάληψη της εξουσίας από τον Μουαμάρ Καντάφι και το νέο καθεστώς
Ο νέος ηγέτης της Λιβύης ακολούθησε ακραιφνή αντιδυτική πολιτική. Κατηγορώντας τη Δύση για άκρατο ιμπεριαλισμό έδιωξε τις αμερικανικές βάσεις από το λιβυκό έδαφος και επανέφερε υπό τον έλεγχο του κράτους την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και τις υπόλοιπες κύριες βιομηχανίες της χώρας.
Ο Καντάφι επέβαλε ένα καθεστώς ισλαμικού σοσιαλισμού. Από τη μία πλευρά διατηρείτο το δικαίωμα κατοχής και λειτουργίας μικρών επιχειρήσεων, ωστόσο όλες οι κύριες βιομηχανίες-επιχειρήσεις βρίσκονταν στα χέρια του κράτους. Παράλληλα με τη δημιουργία ενός κράτους πρόνοιας ο Καντάφι ακολούθησε τις διδαχές του Ισλάμ. Επέβαλε απαγορεύσεις που συνάδουν με τα ήθη του Ισλάμ και στο «Πράσινο Βιβλίο» (Green Book) που εξέδωσε διακήρυττε τον ενάρετο τρόπο ζωής που έπρεπε να ακολουθούν οι πολίτες της Λιβύης.
Η εξωτερική πολιτική του Καντάφι
Βασικό στοιχείο της πολιτικής του Καντάφι ήταν ένας έντονος αραβικός εθνικισμός. Στις πρώτες τρεις δεκαετίες της διακυβέρνησής του ανέπτυξε έντονη δράση για την προάσπιση του αραβισμού σε πολλαπλά μέτωπα. Πρώτα απ' όλα, στήριξε εξαρχής την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO). Υπήρξε ένθερμος προασπιστής της ιδέας του παναραβισμού, της ένωσης δηλαδή όλων των αραβικών πληθυσμών που διαμένουν σε διαφορετικά αραβικά κράτη σε ένα ενιαίο αραβικό-έθνος-κράτος, ακολουθώντας σε αυτό το σημείο τον ηγέτη της Αιγύπτου Αμπντέλ Νάσερ. Μετά τον θάνατο του τελευταίου το 1970, ο Καντάφι ανέλαβε τον ρόλο του ιδεολογικού ηγέτη του παναραβικού κινήματος. Προανήγγειλε μάλιστα τη δημιουργία μίας «Ομοσπονδίας των Αραβικών Δημοκρατιών» της Λιβύης, της Αιγύπτου και της Συρίας το 1972, που θα λειτουργούσε ως εφαλτήριο και αρχικό στάδιο για την τελική πραγμάτωση του παναραβικού οράματος. Ωστόσο τα τρία κράτη διαφώνησαν στους τελικούς όρους και η ένωσή τους δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Το ίδιο αποτέλεσμα είχε και αντίστοιχη πρωτοβουλία του Καντάφι για την ένωση της Λιβύης με την Τυνησία δύο χρόνια αργότερα. Παράλληλα ο Καντάφι προώθησε επίσης το όραμα του πανισλαμισμού τασσόμενος υπέρ μίας χαλαρής ομοσπονδίας του συνόλου των ισλαμικών κρατών και λαών. Σε αυτό το πλαίσιο πρότεινε τη δημιουργία ενός ισλαμικού κράτους στη Σαχάρα, την ίδια ώρα που υποστήριζε ανοιχτά κάθε είδους απελευθερωτικά κινήματα στη Δυτική Αφρική, κυρίως στη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία. Τέλος, υποστήριξε ανοιχτά το Ιράν στον πόλεμο με το Ιράκ την περίοδο 1980-1988 στη βάση της φονταμενταλιστικής ιδεολογίας που πρέσβευε και προσδοκούσε να εξαπλώσει το νέο καθεστώς του αγιατολάχ Χομεϊνί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου