Ατριχος τυφλοπόντικας: Ενα τρωκτικό με ανοσία στον καρκίνο

Οι υψηλές συγκεντρώσεις υαλουρονάνης ίσως είναι το κλειδί για τη θεραπεία της νόσου

Ενα τρωκτικό που δεν εκδηλώνει ποτέ καρκίνο ίσως κρατάει το κλειδί για πρόληψη ή θεραπεία των κακοήθων όγκων, σύμφωνα με επιστήμονες. Το μυστικό βρίσκεται κρυμμένο κάτω από το δέρμα του. Πρόκειται για τον άτριχο τυφλοπόντικα, ένα από τα πιο άσχημα δημιουργήματα της φύσης. Το δέρμα του είναι ροζ και ζαρωμένο, τα δόντια του κοφτερά και τεράστια, είναι τυφλό και ζει μέσα σε λαγούμια. Εντούτοις, τον τελικό λόγο για την «αξία» αυτού του ζώου τον έχει η βιολογία του, καθώς όχι μόνο ζει έως και 32 χρόνια (σε σχέση με ζώα της ίδιας ομοταξίας που ζουν μέχρι πέντε), αλλά δεν παθαίνει και ποτέ καρκίνο. Σύμφωνα με τη δημοσίευση στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature», το μυστικό του μοναδικού θηλαστικού που έχει ανοσία στον καρκίνο κρύβεται σε μία βιοχημική ουσία που βρίσκεται κάτω από το δέρμα του. Η ουσία ονομάζεται υαλουρονάνη και είναι ένας υψηλού μοριακού βάρους πολυσακχαρίτης. Εχει διάφορες βιολογικές και φυσιολογικές λειτουργίες, μεταξύ των οποίων η προαγωγή του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της κυτταρικής μετανάστευσης, οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τη δημιουργία καρκίνου αλλά και τις μεταστάσεις. Η ουσία ανακαλύφθηκε στον άνθρωπο για πρώτη φορά το 1934, στο υαλοειδές σώμα του ματιού. Το 1947 απομονώθηκε στον ομφάλιο λώρο, στο υδατοειδές, στο αρθρικό υγρό και στο δέρμα. Μάλιστα είχε ονομαστεί υαλουρονικό οξύ επειδή απομονώθηκε για πρώτη φορά στο υαλοειδές σώμα και βρέθηκε να περιέχει ουρονικό οξύ. Η επίσημη μετονομασία του υαλουρονικού οξέος σε υαλουρονάνη έγινε το 1985. Η δράση της όμως στον άτριχο τυφλοπόντικα είναι τελείως διαφορετική, καθώς οι συγκεντρώσεις της (ποσότητα) είναι πολλαπλάσιες από αυτές που διαθέτει ο άνθρωπος ή οποιοδήποτε άλλο θηλαστικό. Εκτός όμως από τις υψηλές συγκεντρώσεις της ουσίας, οι ειδικοί βρήκαν ακόμη ένα στοιχείο: το ένζυμο που διασπά τη υαλουρονάνη είναι ελάχιστο στον τυφλοπόντικα. «Η υαλουρονάνη στην περίπτωση των ζώων αυτών, έρχεται να καλύψει τα κενά που αφήνει το άτριχο σώμα τους, βοηθάει δηλαδή το δέρμα τους να επουλώνεται γρήγορα και να είναι εύπλαστο», αναφέρουν οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ στη Νέα Υόρκη. Στο πλαίσιο των πειραμάτων η Βέρα Γκορμπούνοβα και οι συνεργάτες της εξέθεσαν τα τρωκτικά σε ιογενείς πρωτεΐνες που προκαλούν καρκίνο στα ποντίκια. Οι συγκεκριμένες πρωτεΐνες απενεργοποίησαν τα γονίδια που σταματούν την εκδήλωση καρκίνου, αλλά οι αρουραίοι πάλι δεν εμφάνισαν όγκους. Οταν όμως παρενέβησαν στην παραγωγή υαλουρονάνης και επιτάχυναν τη δραστηριότητα του ενζύμου που τη διασπά, τότε τα ζώα εκδήλωσαν καρκίν

Το επόμενο βήμα θα είναι να δοκιμαστεί η αντικαρκινική αποτελεσματικότητα της ουσίας σε ποντίκια. Αν αυτό το τεστ πάει καλά, το επόμενο στάδιο θα είναι η δοκιμή σε καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων, με την ελπίδα ότι θα ανακαλυφθεί ένα νέο όπλο κατά του καρκίνου. Η ουσία πάντως χρησιμοποιείται ήδη στη δερματολογία ως αντιρυτιδικό και για την ανακούφιση ασθενών με αρθρίτιδα.