Τις τελευταίες μέρες ασχολούμαι εντατικά με ένα πρόγραμμα στην Βορειοανατολική Ουγκάντα, και συγκεκριμένα στην Karamoja. Για όσους δεν γνωρίζουν, η Karamoja είναι η πιο υποβαθμισμένη περιοχή της Ουγκάντα και μια από τις φτωχότερες της Ανατολικής Αφρικής. Οι διάφορες φυλές που κατοικούν εκεί, και είναι κτηνοτρόφοι κατά παράδοση, βρίσκονται σε συνεχή κίνδυνο υποσιτισμού, με αποτέλεσμα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων να είναι στην περιοχή από το 1960 και ακόμα να μην έχει λυθεί το πρόβλημα. Οι αιτίες είναι πολλές αλλά δεν είναι επί του παρόντος να αναλύσω.
Διαβάζω δεκάδες άρθρα, εκθέσεις οργανισμών και αναλύσεις καθημερινά επί του θέματος, προσπαθώντας να βρω την αλήθεια πίσω από τους αριθμούς. Ανάμεσα στα χαρτιά που βρίσκονται παντού στο γραφείο και το σπίτι (δεν φημίζομαι άλλωστε για την τάξη μου) εξέχουσα θέση κατέχει η Έκθεση του ΟΗΕ 2011 για την παγκόσμια κοινωνική και πολιτική κατάσταση στον πλανήτη. Ένα μεγάλο κείμενο, 200 σελίδες περίπου που πίσω από τη γραφειοκρατική γλώσσα λέει πολλές αλήθειες.
Διαβάζω σχεδόν μηχανικά...1.5 δισεκατομμύριο εργάτες δεν έχουν εργατικές συμβάσεις και δικαιώματα, 930 εκατομμύρια άνθρωποι ανήκουν στους λεγόμενους "working poor", δηλαδή σε όσους, ενώ εργάζονται, παραμένουν εξαθλιωμένοι χωρίς προοπτική βελτίωσης, 205 εκατομμύρια άνεργοι με τις γυναίκες τα μεγαλύτερα θύματα...Οι αριθμοί συνεχίζουν ακάθεκτοι: 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι υποσιτίζονται, 355.000 γυναίκες πεθαίνουν κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού, 2 εκατομμύρια νέες μολύνσεις ετησίως από τον ιό του Έιτζ και οι περισσότερες αφορούν κάθετη μόλυνση από τη μητέρα (κάτι που θα μπορούσε να αποφευχθεί αν υπήρχαν τα φάρμακα), 72 εκατομμύρια παιδιά δεν πάνε ποτέ σχολείο...Παράλληλα η μεσαία τάξη συρρικνώνεται παντού. Στις βιομηχανοποιημένες οικονομίες, το καμάρι του νεοφιλελευθερισμού, η ανεργία διπλασιάστηκε μόνο μέσα σε ένα χρόνο, οι κοινωνικές παροχές μειώθηκαν κατά 65%, όλο και περισσότερες οικογένειες αναγκάζονται σε περικοπές στην διατροφή, οι μειώσεις συντάξεων έχουν φέρει στα όρια της αντοχής τους χιλιάδες ηλικιωμένους..Η προοπτική για βελτίωση μοιάζει τόσο μακρινή που δεν διακρίνεται καν...
Οι αριθμοί δεν μου λένε τίποτα. Έχουμε άλλωστε συνηθίσει σε αυτές τις εκθέσεις που έχουμε πάθει κάτι σαν ανοσία.
Καθώς γυρνάω τις σελίδες βιαστικά, σκέφτομαι τα πρόσωπα πίσω απο τους αριθμούς..
Ο Φράνσις είναι 19 ετών, ζει σε μια αφρικανική πρωτεύουσα μαζί με την μητέρα του και τα αδέρφια του. Από τα επτά αδέρφια του, τα 4 έχουν πεθάνει από ελονοσία και διάρροια ενώ το δεύτερο παιδί της οικογένειας σε ηλικία 16 ετών ακολούθησε έναν δουλέμπορο που του υποσχέθηκε εργασία κάπου στην Ευρώπη και εκτοτε κανείς δεν γνωρίζει τι απέγινε..
Ο Φράνσις εγκατέλειψε το σχολείο πριν 4 χρόνια γιατί δεν μπορούσε να πληρώνει σχολικά δίδακτρα. Τα 2 μικρότερα αδέρφια του δεν πήγαν ποτέ σχολείο καθώς τα δίδακτρα όπως και το κόστος ζωής είναι απαγορευτικό για την οικογένεια. Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας το περνάνε στους δρόμους της πόλης, ανάμεσα στις αναθυμιάσεις αυτοκινήτων και τα σκουπίδια, μαζεύοντας πλαστικά μπουκάλια τα οποία πουλάνε σε κάποιον μεσάζοντα που θα τα μεταπουλήσει αργότερα σε κάποιον άλλο...Τα κέρδη των παιδιών σπάνια αγγίζουν τα 30 λεπτά την ημέρα..Η οικογένεια δεν μπορεί να αγοράσει ρούχα ούτε τρόφιμα και έτσι τα παιδιά συνήθως κοιμούνται νηστικά ή αν είναι τυχερά, θα βρούνε μισοφαγωμένα καλαμπόκια και χαλασμένα φρούτα στα σκουπίδια...
Και όμως ο Φράνσις είναι από τους τυχερούς που εργάζονται. Κάθε πρωί στις 4, ξεκινάει από το σπίτι του, σε μια από τις πιο εξαθλιωμένες παραγκουπόλεις, για να φτάσει στις 5, στο σπίτι του αφεντικού του, σε ένα ακριβό προάστιο. Εκεί μέχρι τις δέκα το βράδυ θα καθαρίζει, θα πλένει, θα κάνει ψώνια, θα γυαλίζει το αυτοκίνητο και τα παπούτσια του αφεντικού του και θα τρέχει να προλάβει κάθε του επιθυμία.
Θα μαγειρεύει για την πλούσια οικογένεια αλλά ο ίδιος δεν θα τρώει καθώς αυτό δεν προβλέπεται στην συμφωνία. Συνήθως θα μένει νηστικός γιατί η αγορά καθημερινού φαγητού είναι ένα έξοδο που δεν μπορεί να αναλάβει. Από την εργασία του κερδίζει 35 ευρώ το μήνα και πληρώνει τα 20 για το σπίτι που μένει με την οικογένεια του. Ξέρει πως με αυτά τα χρήματα δεν πρόκειται ποτέ να αγοράσει το μηχανάκι ταξί που ονειρεύεται, ώστε να βελτιώσει τα οικονομικά του. Όμως δεν έχει άλλη επιλογή, καθώς αν χάσει αυτό το πενιχρό εισόδημα, θα βρεθεί στο δρόμο.
Η Ελένη πάλι ζει στην Ευρώπη. Σε αντίθεση με τον Φράνσις, ολοκλήρωσε τις σπουδές της, αλλά δεν κατάφερε ποτέ να εργαστεί στο αντικείμενο που σπούδασε. Είναι όμως και εκείνη από τους τυχερούς, αφού τελικά κατάφερε να εργαστεί σε κάποια ιδιωτική επιχείρηση. Η Ελένη ανήκει στις μονογονικές οικογένειες καθώς ζει μόνη μαζί με τα δύο της παιδιά και δεν έχει καμία υποστήριξη από τον πρώην σύζυγο της. Η οικονομική κρίση την βρήκε απροετοίμαστη.
Μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια είδε τις αποδοχές της να μειώνονται δραματικά ενώ τα καθημερινά της έξοδα να αυξάνονται. Από τα 920 ευρώ του σημερινού μισθού της τα 430 αντιστοιχούν στο ενοίκιο της ενώ με τα υπόλοιπα καλείται να πληρώσει έξοδα διαβίωσης και λογαριασμούς, μεταξύ των οποίων κάποια επιπλέον έξοδα για τις σπουδές των παιδιών της. Η οικογένεια έχει κάνει σημαντικές περικοπές στα βασικά της έξοδα. Το διαιτολόγιο έχει αλλάξει, καθώς ακριβά τρόφιμα όπως είναι το κρέας, έχουν αντικατασταθεί από ζυμαρικά και όσπρια, ενώ αδυνατεί να πληρώσει θέρμανση για το σπίτι.
Η Ελένη γνωρίζει πως η μικρομεσαία επιχείρηση στην οποία εργάζεται εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Φοβάται πως η επιχείρηση δεν θα αντέξει τα νέα δεδομένα και θα κλείσει..Οι απολύσεις έχουν ήδη ξεκινήσει και το μέλλον διαγράφεται δυσοίωνο. Εάν χάσει την δουλειά της, δεν θα βρει εύκολα άλλη. Δεν έχει όμως καμία επιλογή από το να περιμένει.
Η ιστορία της Ελένης θα μπορούσε, με μια αναπροσαρμογή των αριθμών, να είναι η ιστορία οποιουδήποτε πολίτη στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ, που βλέπει τη ζωή του να αλλάζει δραματικά, καθώς συρρικνώνεται η μεσαία τάξη. Η ιστορία του Φράνσις θα μπορούσε να συμβαίνει παντού, απο την Αφρική εως την Ασία...
Και οι δύο είναι θύματα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που αποφασίζει για τις τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων ωθώντας τους στα άκρα και χωρίς ποτέ να λογοδοτεί για τις πράξεις του.
Ευθύνες και λάθη σε ατομικό επίπεδο υπάρχουν για όλους, όμως το άπληστο σύστημα μέσα στο οποίο όλοι είμαστε θύματα και θύτες δεν αφήνει πολλά περιθώρια. Η συλλογική ευθύνη, αν και υπαρκτή, είναι πολύ μικρή μπροστά στα οικονομικά και πολιτικά εγκλήματα που τελούνται εις βάρος των πιο ευάλωτων. Το σύστημα θα βρει πολλούς τρόπους να μας πείσει για το αντίθετο.
Ας μην ξεχνάμε όμως πως ο κόσμος που γνωρίζαμε αλλάζει. Ας γίνουμε λοιπόν μέρος της αλλαγής. Και αυτό δεν θα γίνει ποτέ όσο αφήνουμε άλλους να το κάνουν για μας.
ΥΓ και τα δύο πρόσωπα του κειμένου είναι υπαρκτά...
www.theinsider.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου